تالاب جیران گلی از مکانهای گردشگری استان اردبیل است که در زیستگاه شیروان درهسی قرار دارد. در ادامه به توضیح بیشتر این تالاب میپردازیم.
به مکانهایی بین خشکی و آب تالاب گفته میشود. برخی مواقع تالابها دارای آب و در برخی مواقع دیگر نیز خشک یا آبدار هستند. بعضی از تالابهایی که نزدیک دریا هستند، با جزر و مد دریا وضعیت خود را عوض میکنند. ماندگاری نسبی آب در تالابها ویژگی اصلی تالابها است. آب تالابها شور یا شیرین است.
خیاو یا مشگینشهر مرکز شهرستان مشگین شهر، یکی از شهرهای مشهور استان اردبیل است که در ۲۹۵ کیلومتری تبریز از راه اردبیل و در ۱۶۸ کیلومتری تبریز از راه اهر قرار دارد. این شهر ۱۸۳۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. امروزه مشگینشهر از شمال به شهرستان مغان، از جنوب به رشته کوه سبلان، از شرق به شهرستان اردبیل و کشور جمهوری آذربایجان و از غرب به شهرستان اهر محدود است. این شهر با طول ۵۱ کیلومتر (امتداد شرقی-غربی) و عرض ۳۰ کیلومتر، ۱۵۳۰ کیلومترمربع مساحت دارد.
شهرستان مشگینشهر به دو بخش طبیعی قسمت میشود:
۱. مشگین شرقی و مشگین غربی که اکثر اراضی و روستاهای آن در جلگه قرار گرفته است.
۲. دهستان مشگین که در درهها تپه ماهور شده و از آبادی کمتری برخوردار است. فقط هنگام فصل تابستان طایفهها و ایلهای ائلسون (شاهسون) ساکن ییلاقهای ویژه خود شده و در فصل پاییز به طرف قشلاق رهسپار میشوند.
رودخانههایی مانند خیاو، انار و مشگینچای در آن جریان دارد. در جنوب مشگینشهر کوهستان سبلان قرار دارد. هرمداغ، جنوار داغ و قله بزرگ قلههای معروف این شهرستان هستند، اما گویداغ، قاشقاداغ و کچیقیران (بزکش) نام دیگر کوهها در این شهرستان است.
قوتورسویی، شابیل قینرجد، ملک سوئی ، مرویل، دودو، آق سو و ایلانلو آبهای گرم و معدنی کوهستانی سبلان هستند. این کوهستان از مراتع سرسبز و دامنههای پربرکت برخوردار است. پیرامون ییلاق و قشلاق عشایر ائل سون و گذرگاههای کوچ عشایری و رابطههای اقتصادی بین جامعههای شهری، روستایی و عشایری باعث بالا بردن اعتبار مشگینشهر از نظر اقتصادی شده است.
کشاورزی و دامداری شغل بیشتر مردم این شهر است، داد و ستد و خدمات دولتی و عمومی از فعالیتهای مردم به حساب میآید.
این شهرستان از دیدنیهای تاریخی و طبیعی زیادی مانند کاروانسرای قانلی بولاغ، قله سبلان، کهنه قلعه، پارک جنگلی، سنگ نبشته ساسانی، مقبره شیخ حیدر، دژ قهقهه و تالاب جیران گلی برخوردار است که در ادامه به توضیح مختصر تالاب جیران گلی میپردازیم.
تالاب کوچکی در زیستگاه شیروان درهسی در استان اردبیل در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی مشگینشهر و در نزدیکی لاهرود به نام تالاب جیران گلی قرار دارد. ارتفاع این تالاب از سطح دریا ۲۲۰۰ متر است. شیروان درهسی درهای پرعمق و پهن است که دارای بریدگیهای دیوارههای صخرهای است که این بریدگیها باعث زیبایی این منطقه شده است. سنگهایی که در این منطقه قرار دارد، مانند مجسمههایی هستند که گویی با دستان هنرمندی تراش خورده است. این دره از جنوب به دامنه شمالی سبلان (هرم) از شرق به جاده لاهرود-شابیل، از غرب به هوشنگ میدانی و از شمال به زمینهای روستای قلچقلو ختم میشود. تعداد زیادی از پرندگان مهاجر آبزی و كنار آبزی در فصل زمستان به این تالاب مهاجرت میکنند.
همچنین پرندگانی مانند چنگر، کشیم، حواصیل خاکستری، اردک اردهای و اردک سر سبز در این تالاب زندگی میکنند. هر سال در ماههای سرد پرندگان مهاجر از مناطق آسیای میانه، قفقاز و سیبری به این منطقه مهاجرت میکنند. حیواناتی از قبیل خوک، روباه، گرگ، قوچ، میش ارمنی، خرس قهوهای، کبک و قمری در این تالاب زندگی میکنند. پیرامون تالاب دارای پوشش گیاهی نی، گیاهان مرتعی و گیاهان علفی است.
منبع : کجارو